در این قسمت باید راجع به موارد زیر در برنامه کسب و کار خود مطالبی را شرح دهید:
۱-مشتریان
۳-اندازه بازار و روندهای آن
۳-تخمین سهم بازار و فروش
۴-ارزیابی آینده بازار
۵-رقابت، حساسیتها و خطرها
در برنامه کسب و کار خود مشخص کنید، مشتریان شما چه کسانی هستند؟ چه کسانی از محصولات و خدماتتان استفاده میکنند؟ رابطه بین مصرفکننده و خریدار اصلی را ذکر کنید. مشتریان با خرید محصول شما چه مزایایی به دست میآورند؟ چرا این بازار به محصول/ خدمت شما نیاز دارد؟ این بازار تا چه مدت به محصول / خدمت شما نیاز دارد؟ اگر محصول / خدمت شما مطابق نیازهای روز باشد، آیا فنّاوری جدیدی خلق میشود و یا متوقف میشود؟
ویژگیهای نمونهای از خریدارانتان، از قبیل سن، موقعیت، میانگین درآمد، جنسیت، سبک زندگی، شغل آنها و دیگر اطّلاعات مهم را مشخص کنید. اولویتهای خریداران را در انتخاب نوع خردهفروشی نیز تعیین کنید.
مشخص کنید چه ویژگی منحصر به فردی در محصولات شما وجود دارد که مشتریان شما آن را به محصولات رقبایتان ترجیح خواهند داد؟ ویژگیهای متمایز کننده ممکن است از نظر کیفیت، تنوع، زیبایی، خدمات پس از فروش، قیمت یا مواردی از این قبیل باشد که شما باید حتماً در طرح خود این ویژگی یا ویژگیهای ممتاز را ذکر کنید.
اندازه بازار را مشخص کنید و نشان دهید در برآورد اندازه بازار تا چه حد به عواملی از قبیل علاقهمندی مشتریان به محصولات/ خدمات شما، سطح درآمد آنها و نحوه دسترسیشان به محصولات/ خدمات خود توجه کردهاید؟ مشخص کنید حیطه بازار شما تا چه حد باید باشد تا عملیات کسب و کار شما پایدارتر باشد.
تخمینها و برآوردهای رشد را با استفاده از عواملی همچون روند صنعت، تاثیر فنّاوریهای جدید، روندهای اقتصادی اجتماعی، سیاستهای دولت، تغییرات جمعیتی و نیازهای مشتریان بررسی و ارزیابی نمایید. منابع و فرضیات به کار رفته را به وضوح و با شفافیت بیان کنید و سعی کنید در برآوردها واقعگرا باشید.
در طرح خود تقاضای محصول را در نظر بگیرید. یعنی مشخص کنید چقدر برای محصول شما در بازار تقاضا وجود دارد؟ از کدامیک از روشهای برآورد بازار استفاده کردهاید؟ (ذکر نمایید.) از چه منابعی برای تعیین تقاضای بازار استفاده کردهاید و به چه دلیل این منابع را به کار گرفتهاید، روند تغییرات تقاضا را مشخص کنید.
در مورد حجم فروش محصول / خدمت خود نیز باید مطالبی را مشخص کنید. حجم و ارزش احتمالی محصولی که شما میخواهید بفروشید چقدر است؟ پاسخ شما مشخص میکند که چگونه باید آن را توزیع کنید و بفروشید.
در آینده چه سهمی از بازار را به دست خواهید آورد؟ در تعیین اندازه بازار در آینده و یا سهمی که به طور بالقوه انتظار به دست آوردن آن را دارید مبالغه نکنید، در غیر این صورت اعتبار برنامه کسب و کارشما زیر سؤال خواهد رفت.
در نهایت در قسمت تحقیق و تحلیل در مورد بازار، راجع به رقابتها و خطرات احتمالی که ممکن است از جانب آنها به شما برسد نیز اطّلاعاتی را در طرح خود ارائه دهید.
زمانی که حدود بازار خود را مشخص میکنید، ممکن است تعدادی از رقبای خود را کشف کنید. هر رقیبی در هر ناحیهای ضرورتاً نیرومند نیست، شما نه تنها باید تعداد رقبا را تعیین کنید، بلکه باید قدرت نسبی آنها را نیز مشخص کنید.
به محض اینکه بازار محصول / خدمت خود را مشخص نمودید، همه فعالیتهای رقابتی را ارزیابی کنید، محصولات، ساختارهای قیمت، تبلیغات، فعالیتهای ترویجی و نحوه توزیع و نقل و انتقال محصول، نسخههایی از بروشورهای مربوط به فروش را تهیه و در صورت لزوم در مورد اولویتهای خدماترسانی موجود تحقیق کنید.
به طور کلی بگویید رقبای بنگاه و کسب و کار شما چه کسانی هستند؟ برنامههای خاص آنها چیست؟ نقاط ضعف و قوت رقبا (در زمینههایی مانند مدیریت، شبکه توزیع، تواناییهای تولید، منابع مالی و مزایای قیمت و هزینهها...) چیست؟ سیاستهای آینده بازار در مورد بازار و قیمتها و تنوع تولیدات و... چیست؟
وضعیت رقابت در آینده از نظر تعداد و قدرت و انحصاری شدن و غیر انحصاری شدن چیست؟
تخمین بزنید چقدر از محصول/ خدمت شما توسط رقبای شما در سال آینده تولید خواهد شد؟
همچنین مشخص کنید رقبایتان در چه سطحی هستند؟ آیا رقبا کسانی هستند که محصولی مشابه محصول شما با همان قیمت تولید میکنند و یا فروشندگان و تولیدکنندگان هستند که فقط محصول مشابه تولید میکنند و یا تمام فروشندگان یک خدمت مشابه و یا تمام فروشندگانی که در یک سبد هزینه مشابه فعالیت میکنند؟ کدامیک را به عنوان رقیب در نظر گرفتهاید؟
اگر فکر میکنید رقبایی وجود دارند که شما میتوانید بخشی از بازار آنها را تصاحب کنید، در مورد نحوه انجام این کار نیز توضیح دهید؟